Ανακαλύπτοντας το ελληνικό design
Πριν λίγα χρόνια, αν έκανες αναζήτηση στο google με τις λέξεις “Greek design” τα πρώτα αποτελέσματα που έβγαιναν ήταν για την εκτύπωση t-shirts με τα λογότυπα “ελληνικών” φοιτητικών αδελφοτήτων στα αμερικάνικα πανεπιστήμια. Σε μια χώρα με τέτοια παράδοση στην τέχνη, στην αρχιτεκτονική, μια χώρα γεμάτη χρώμα και φως, που είχε εξαφανιστεί το ελληνικό design;
Τα τελευταία τρία χρόνια, και παρά την κρίση, η κατάσταση έχει αλλάξει εντυπωσιακά και το σύγχρονο ελληνικό design αρχίζει να αποκτά σιγά σιγά το δικό του στίγμα αλλά και τη θέση του στην παγκόσμια βιομηχανία design.
Όταν σκεφτόμαστε για το ελληνικό design συχνά το μυαλό μας πάει σε ντόπια υλικά όπως το μάρμαρο, ο πηλός και το ξύλο, ή παραδοσιακά μοτίβα όπως ο μαίανδρος ή ακόμα και τα αντίγραφα και τις μικρογραφίες αγαλμάτων που συναντάμε σε πολλά καταστήματα με σουβενίρ σε ολόκληρη τη χώρα. Κι όμως, υπάρχει και μια άλλη πλευρά του ελληνικού design. Αυτό που αγαπώ περισσότερο στο σύγχρονο ελληνικό design είναι πώς ναι μεν αντλεί συχνά την έμπνευσή του από το παρελθόν αλλά είναι ξεκάθαρα στραμμένο προς το μέλλον. Τα ντόπια υλικά χρησιμοποιούνται με νέους τρόπους και οι παραδοσιακές φόρμες επανεξετάζονται δημιουργικά.
Πάρτε για παράδειγμα το μάρμαρο, ένα υλικό συνυφασμένο με την αρχαιοελληνική παράδοση και το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί για κάποια από τα ομορφότερα γλυπτά και μνημεία του κόσμου. Κι όμως, δεν θα φανταζόσταν ότι το μάρμαρο θα μπορούσε να βοηθήσει τον υπολογιστή σας να μην υπερθερμανθεί! Ο Κώστας Μπίσας σχεδίασε μία επιτραπέζια βάση στήριξης και ψύξης για laptop, κατασκευασμένη από μάρμαρο Διονύσου λαξευμένο στους πρόποδες της Πεντέλης. Παράγεται στην Αθήνα και είναι κατάλληλη για laptop διάστασης έως και 17'' ενώ περιορίζει τη θερμοκρασία αθόρυβα, πλέον των 10 βαθμών Κελσίου, ανάλογα με τον υπολογιστή, τη χρήση του και τη θερμοκρασία περιβάλλοντος.
Η γνωστή σχεδιάστρια κοσμημάτων Έλενα Βότση επέλεξε να χρησιμοποιήσει το μάρμαρο διαφορετικά: Αντλώντας την έμπνευσή της από τον έρωτα, δυνατό και πρωτοστάτη στη ζωή, αλλά και από την αγάπη για τα βιβλία, σχεδίασε το βέλος προς τις δύο κατευθύνσεις πάνω σε γεωμετρικούς βιβλιοστάτες που μπορούν να κρατήσουν ανάμεσά τους και άλμπουμ με αγαπημένες φωτογραφίες, ερωτικά γράμματα κρυμμένα στις σελίδες κάποιου βιβλίου, αναμνήσεις.
Ο πηλός, ένα ταπεινό υλικό που χρησιμοποιείται διαχρονικά στην Ελλάδα από την αρχαιότητα, ανακαλύφθηκε ξανά από τους σύγχρονους Έλληνες σχεδιαστές: Η ομάδα των WeDesign συνεργάστηκε με τον Αντώνη Ατσόνιο, έναν από τους γνωστότερους Σιφνιούς κεραμοποιούς για να κατασκευάσουν μοντέρνα αντικείμενα με παραδοσιακό τρόπο όπως αυτό το κανάτι, εμπνευσμένο από το σχήμα του χωνιού.
Αντλώντας την έμπνευσή του από την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, ο Γιάννης Μαμουτζής σχεδίασε το φωτιστικό See από λευκό πηλό ενώ οι Vast Design δημιούργησαν μία μοντέρνα μινιμαλιστική καράφα η οποία όμως έχει σαφείς αναφορές στην παραδοσιακή στρογγυλή καράφα που χρησιμοποιούσαν στους γάμους στη Μυτιλήνη και συμβολίζει την ένωση και τον κύκλο της ζωής.
Ο Αλέξανδρος Παπαδόπουλος συνδύασε μια κλασική φόρμα, αυτή του αρχαιοελληνικού κίονα με ένα ασυνήθιστο υλικό, το χαρτόνι, για να σχεδιάσει ένα ανθεκτικό αλλά και φιλικό προς το περιβάλλον σκαμπό.
Υπάρχουν φυσικά και εκείνοι οι designers που κλείνουν παιχνιδιάρικα το μάτι στην ελληνική παράδοση, σχεδιάζοντας έξυπνα, λειτουργικά αντικείμενα που σου φτιάχνουν τη διάθεση. Η ομάδα των Jazzt Design για παράδειγμα εμπνεύστηκε από τα κεντήματα που έφτιαχναν οι γιαγιάδες τους στο βελονάκι για να σχεδιάσει ένα σουπλά από μη τοξική σιλικόνη, αδιάβροχο και ανθεκτικό σε υψηλή θερμοκρασία, σε διάφορα χρώματα και σχήματα για να ακουμπάτε τα ταψιά και τις κατσαρόλες μόλις το μαγείρεμα τελειώσει.
Φόρο τιμής στην Ελληνίδα γιαγιά αποτίει και η Νικολέττα Βερβερίδου με τα Yiayia Shelves: Ράφια μεταλλικά σε έντονα χρώματα τα οποία ενσωματώνουν στην φόρμα τους το παραδοσιακό δαντελένιο σεμεδάκι της γιαγιάς που τόσο συχνά κοσμούσε τα ελληνικά σπίτια.
Η ανάδειξη του καλού ελληνικού design στο εξωτερικό προκύπτει, όπως είναι λογικό, και από την εκτίμησή του και στο εσωτερικό. Υπάρχουν πολλά βήματα που πρέπει να γίνουν ακόμα, αλλά η αρχή έχει γίνει και είναι καλή!
Νικόλας Γιατρομανωλάκης
xombli