Η 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης παρουσιάζει στον Αρχαιολογικό Χώρο Ελευσίνας την περφόρμανς: Μυστήριο 11 "Μa" από την 1η έως την 13η Σεπτεμβρίου 2023.
Η νέα δημιουργία του διεθνώς καταξιωμένου Romeo Castellucci είναι μια περιπατητική εμπειρία/περφόρμανς ειδικά σχεδιασμένη για τον αρχαιολογικό χώρο της πόλης της Ελευσίνας. Σύγχρονη Ελευσίνα. Μια πόλη 30.000 κατοίκων, περιτριγυρισμένη από εργοστάσια τσιμέντου και διυλιστήρια πετρελαίου. Εδώ βρίσκονται θαμμένα τα αρχαιότερα κατάλοιπα των Ελευσίνιων Μυστηρίων, το μεγαλείο των οποίων ήταν σχεδιασμένο ώστε να εξηγεί και να υμνεί τη ζωή, τόσο τη γέννησή της όσο και τον θάνατό της, ζητώντας την ευλογία της Μητέρας Γης, της Δήμητρας. Εδώ βρήκε τη μήτρα της η παρατήρηση του κόσμου και του χρόνου. Και εδώ είναι που το ελληνικό πνεύμα επινόησε ένα σύστημα αναφορών, δοκιμών και μετρήσεων για να βάλει τάξη στο σύμπαν και στον κόσμο. Εδώ ο ήλιος λάμπει έντονα από ψηλά στον ουρανό και δεν μπορεί παρά να δημιουργεί κατάμαυρες σκιές. Εδώ δημιουργήθηκε μια τελετουργία αποτελούμενη από σιωπηλά οράματα, η οποία αγγίζει τον άνθρωπο πολύ βαθύτερα από οποιαδήποτε λέξη θα χρησιμοποιούνταν αργότερα για να κωδικοποιήσει τον μύθο. Εδώ η Δήμητρα, η μητέρα, απαίτησε να επιστρέψει η κόρη της από τον κόσμο των νεκρών. Εδώ επιχειρήθηκε το αδύνατο: να βιωθεί ο θάνατος εν ζωή. Μόνο δύο κατηγορίες ανθρώπων απαγορευόταν να συμμετέχουν στα Ελευσίνια Μυστήρια: οι μητροκτόνοι και οι βάρβαροι. Οι μητροκτόνοι, γιατί το να σηκώσεις χέρι στη μάνα ισοδυναμούσε με ανατροπή της τάξης του σύμπαντος − αφού η μάνα γεννά, η μάνα μπορεί και να σκοτώσει• ενώ το τέκνο, που δεν μπορεί να γεννήσει τη μάνα, δεν μπορεί ούτε να τη σκοτώσει. Οι βάρβαροι, επειδή η γλώσσα τους είναι περιορισμένη, κι έτσι δεν κατέχουν την έννοια της τάξης του λόγου (discourse), όπως χωρίζεται ανάμεσα στις λέξεις και στη σιωπή• και δεν κατέχουν επίσης την έννοια του ρυθμού, ο οποίος –κατανέμοντας τα νοήματα και τις προσδοκίες, τους παλμούς και τις παύσεις– αποτελεί το μέτρο που περιορίζει και διατάσσει το χάος.
